రంగుల ప్రపంచంలో గొప్ప స్టార్ డ‌మ్ ని ఆస్వాధించే వారి తెర ముందు జీవితం గురించే ఎక్కువ‌గా తెలుస్తుంది. కానీ తెర‌వెన‌క క‌ష్టాల గురించి క‌నీస అవ‌గాహ‌న కూడా అభిమానుల‌కు ఉండ‌దు. లెజెండ‌రీ లతా మంగేష్కర్ గురించి ప్ర‌జ‌ల‌కు తెలిసింది చాలా త‌క్కువ. దాదాపు 38 భాషల్లో 30 వేల పాటలు పాడిన లతాజీ గురించి ఎవ‌రికీ తెలియ‌ని కొన్ని కోణాల‌ను స్ప‌ర్శిస్తే...
లతాజీ జీవితం గురించి అరుదైన ఆసక్తికరమైన విషయాలు ఎన్నో. అరుదైన వాస్తవాలు షాక్ నిచ్చేవీ చాలా తెలియ‌నివి ఉన్నాయి. 1929 సెప్టెంబర్ 28న జన్మించిన లత అసలు పేరు అది కానే కాదు. ఆమె అసలు పేరు హేమ. కానీ తన తండ్రి నాటకం భావ్ బంధన్ లోని ప్రసిద్ధ పాత్ర `లతిక`గా న‌టించాక.. లతగా పేరు మార్చుకుంది. లతాజీ ఆమె తల్లిదండ్రులకు మొదటి సంతానం. ఆమెకు మీనా- ఆశా భోంస్లే- ఉషా - హృదయనాథ్ అనే నలుగురు తోబుట్టువులు ఉన్నారు. లతా మంగేష్కర్, చాలా మందికి తెలిసినట్లుగా పండిట్ దీనానాథ్ మంగేష్కర్ (థియేటర్ నటుడు మరియు శాస్త్రీయ గాయకుడు) - శేవంతి (శుద్ధమతి)ల కుమార్తె. లతా మంగేష్కర్ తల్లి శేవంతి అతని తండ్రి దీనానాథ్ మంగేష్కర్ కి రెండవ భార్య. అతని మొదటి భార్య నర్మద వివాహం జ‌రిగిన ఆరంభ రోజుల్లోనే మరణించింది.
ఆమె మరణానంతరం దీనానాథ్ 1927లో శేవంతిని వివాహం చేసుకున్నారు. ఆమె తండ్రి దీనానాథ్ నాటకరంగంలో నటుడు.. పైగా శాస్త్రీయ గాయకుడు. దీంతో ఆమె చిన్న వయసులోనే సంగీత కళను అభ్య‌సించింది. ప్రావీణ్యం ప్ర‌ద‌ర్శించింది. లతాజీ ఐదేళ్ల వయసులో పాడటం మొదలుపెట్టారు. ఆ సమయంలో అమన్ అలీ ఖాన్ సాహిబ్ - అమానత్ ఖాన్ లతో క‌లిసి వారి సంస్థ‌లో సంగీత కళను అభ్యసించారు. లతా మంగేష్కర్ ప్లేబ్యాక్ సింగర్ గా సినీ పరిశ్రమలోకి ప్రవేశించినప్పుడు తొలిగా తనను తిరస్కరించారు. అవ‌మానించారు. ఎందుకంటే ఆ కాలంలో నూర్ జెహాన్ - శంషాద్ బేగం వంటి గాయకులు తమ అసాధార‌ణ గాత్రాలతో లోకాన్ని పాలించారు.
లతా దీదీ స్వరం ఆ సమయానికి చాలా సన్నగా ఉండేది. లత తన ఐదేళ్ల వయసులో తన తండ్రి వేసిన నాటకాలలో ఒకదానిలో కూడా నటించింది. లతా తన వయోజన జీవితంలో ఎక్కువ భాగం ముంబైలో గడిపినప్పటికీ ఆమె మధ్యప్రదేశ్ లోని ఇండోర్ లో జన్మించారు. తన జీవితంలో 16 సంవత్సరాలు నగరంలోనే గడిపింది. 1938లో ఆమె తొమ్మిదేళ్ల వయసులో షోలాపూర్ లోని నూతన్ థియేటర్ లో మొదటిసారిగా బహిరంగంగా పాడారు. ఆమె రెండు మరాఠీ పాటలు - రాగ్ ఖంబవతి పాడారు. ఆమె 1942 నుండి 1948 వరకు ఎనిమిది చిత్రాలలో నటించారు. 1942లో లతాజీ తండ్రి విచారకరమైన మరణం కారణంగా కుటుంబ పోష‌ణ భారం త‌న‌పైనే ప‌డింది.
లత తన మొదటి పాటను 1942లో మరాఠీ చిత్రం కితి హసల్ కోసం రికార్డ్ చేసారు కానీ అది విడుదల కాలేదు. `మహల్` (1949) చిత్రంలోని `ఆయేగా ఆనేవాలా` పాట ఆమెకు ఆకాశమంత పాపులారిటీ తెచ్చిపెట్టింది. ఆ త‌ర్వాత ఆమె వెనక్కి తిరిగి చూసుకోలేదు. లతా మంగేష్కర్ తొలిసారిగా 1955లో రామ్ రామ్ పవనే అనే మరాఠీ చిత్రానికి సంగీతం అందించారు. అయితే 1960లలో ఆమె ఆనంద్ ఘన్ అనే మారుపేరుతో అనేక మరాఠీ చిత్రాలకు సంగీతం అందించారు. 27 జనవరి 1963న న్యూఢిల్లీలోని రామ్‌లీలా మైదాన్ లో లతా రచించిన దేశభక్తి గీతం ఏ మేరే వతన్ కే లోగాన్ ప్రధానమంత్రి జవహర్ లాల్ నెహ్రూను కంటతడి పెట్టించింది. ఈ పాట 1962 యుద్ధంలో ప్రాణాలు కోల్పోయిన సైనికులకు అంకితమిచ్చారు. ఆమె తనను కన్నీళ్లతో కదిలించిందని పండిట్ జీ స్పష్టంగా చెప్పారు.
1974లో లండన్ లోని రాయల్ ఆల్బర్ట్ హాల్‌లో ప్రదర్శన ఇచ్చిన మొదటి భారతీయురాలు ల‌తాజీనే. న‌టి సైరా బానుకి తన వాయిస్ బాగా సూట్ అవుతుందని లతా దీదీ నమ్ముతారు. గాయని సంగీత దర్శకుడు గులాం హైదర్ ని తన గాడ్ ఫాదర్ గా పరిగణిస్తారు లతాజీ. ఎందుకంటే గులాం లత ప్రతిభపై పూర్తి విశ్వాసం చూపించారు. లతా మంగేష్కర్ నిరసన వ‌ల్ల‌నే 1959లో ఫిల్మ్ ఫేర్ అవార్డ్స్ లో ఉత్తమ నేపథ్య గాయని వర్గం ప్రవేశపెట్టారు. పోరాటంతో గాయ‌నీమ‌ణుల‌కు గుర్తింపు తెచ్చారు.
రాజ్ కపూర్ మాస్టర్ పీస్ సత్యం శివం సుందరం (1978) కి లతా మంగేష్కర్ జీవితం నుంచి స్ఫూర్తి పొందినట్లు చెప్పారు. ఆమెను సినిమాలో నటింపజేయాలని కూడా అనుకున్నాడు. ఆమె 1999లో రాజ్యసభ సభ్యురాలుగా కూడా నామినేట్ చేయబడింది. ఆమె పదవీకాలం 2006లో ముగిసింది. అయినప్పటికీ ఆమె సమావేశాలకు హాజరు కాకపోవడంపై ర‌క‌ర‌కాలుగా విమర్శలు వచ్చాయి. పార్లమెంటుకు గైర్హాజర‌వ్వ‌డానికి అనారోగ్యం కార‌ణ‌మ‌ని తెలిపారు. లతా దీదీ తన ఎంపీ సేవల కోసం ఢిల్లీలో ఒక్క పైసా లేదా జీతం లేదా ఇల్లు కానీ తీసుకోలేదు.
లతా మంగేష్కర్భారతదేశంలో ఇప్పటివరకు ఉన్న లెజెండ్స్ లోనే గొప్ప మహిళా గాయనిగా గౌరవం గుర్తింపు ద‌క్కించుకున్నారు. అర్ధ శతాబ్దంలో 35కి పైగా భారతీయ భాషల్లో పాడారు. ప్రపంచంలో అత్యధిక సంఖ్యలో పాటలు పాడినందుకు లతా మంగేష్కర్ పేరు 1974లో తొలిసారిగా గిన్నిస్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ లో చోటు సంపాదించుకుంది. దాదాపు 25000 పాటలు పాడిన ఘనత ఆమె సొంతం. 1999లో లతా మంగేష్కర్ పేరు మీదుగా లతా యూ డి పర్ఫమ్ అనే పెర్ఫ్యూమ్ ని లాంచ్ చేశారు. లతా మంగేష్కర్ వెయ్యికి పైగా హిందీ పాటలు.. 36 ప్రాంతీయ చిత్రాలకు 5000 పాటలకు తన గాత్రాన్ని అందించారు.
లతాజీ జీవితం గురించి అరుదైన ఆసక్తికరమైన విషయాలు ఎన్నో. అరుదైన వాస్తవాలు షాక్ నిచ్చేవీ చాలా తెలియ‌నివి ఉన్నాయి. 1929 సెప్టెంబర్ 28న జన్మించిన లత అసలు పేరు అది కానే కాదు. ఆమె అసలు పేరు హేమ. కానీ తన తండ్రి నాటకం భావ్ బంధన్ లోని ప్రసిద్ధ పాత్ర `లతిక`గా న‌టించాక.. లతగా పేరు మార్చుకుంది. లతాజీ ఆమె తల్లిదండ్రులకు మొదటి సంతానం. ఆమెకు మీనా- ఆశా భోంస్లే- ఉషా - హృదయనాథ్ అనే నలుగురు తోబుట్టువులు ఉన్నారు. లతా మంగేష్కర్, చాలా మందికి తెలిసినట్లుగా పండిట్ దీనానాథ్ మంగేష్కర్ (థియేటర్ నటుడు మరియు శాస్త్రీయ గాయకుడు) - శేవంతి (శుద్ధమతి)ల కుమార్తె. లతా మంగేష్కర్ తల్లి శేవంతి అతని తండ్రి దీనానాథ్ మంగేష్కర్ కి రెండవ భార్య. అతని మొదటి భార్య నర్మద వివాహం జ‌రిగిన ఆరంభ రోజుల్లోనే మరణించింది.
ఆమె మరణానంతరం దీనానాథ్ 1927లో శేవంతిని వివాహం చేసుకున్నారు. ఆమె తండ్రి దీనానాథ్ నాటకరంగంలో నటుడు.. పైగా శాస్త్రీయ గాయకుడు. దీంతో ఆమె చిన్న వయసులోనే సంగీత కళను అభ్య‌సించింది. ప్రావీణ్యం ప్ర‌ద‌ర్శించింది. లతాజీ ఐదేళ్ల వయసులో పాడటం మొదలుపెట్టారు. ఆ సమయంలో అమన్ అలీ ఖాన్ సాహిబ్ - అమానత్ ఖాన్ లతో క‌లిసి వారి సంస్థ‌లో సంగీత కళను అభ్యసించారు. లతా మంగేష్కర్ ప్లేబ్యాక్ సింగర్ గా సినీ పరిశ్రమలోకి ప్రవేశించినప్పుడు తొలిగా తనను తిరస్కరించారు. అవ‌మానించారు. ఎందుకంటే ఆ కాలంలో నూర్ జెహాన్ - శంషాద్ బేగం వంటి గాయకులు తమ అసాధార‌ణ గాత్రాలతో లోకాన్ని పాలించారు.
లతా దీదీ స్వరం ఆ సమయానికి చాలా సన్నగా ఉండేది. లత తన ఐదేళ్ల వయసులో తన తండ్రి వేసిన నాటకాలలో ఒకదానిలో కూడా నటించింది. లతా తన వయోజన జీవితంలో ఎక్కువ భాగం ముంబైలో గడిపినప్పటికీ ఆమె మధ్యప్రదేశ్ లోని ఇండోర్ లో జన్మించారు. తన జీవితంలో 16 సంవత్సరాలు నగరంలోనే గడిపింది. 1938లో ఆమె తొమ్మిదేళ్ల వయసులో షోలాపూర్ లోని నూతన్ థియేటర్ లో మొదటిసారిగా బహిరంగంగా పాడారు. ఆమె రెండు మరాఠీ పాటలు - రాగ్ ఖంబవతి పాడారు. ఆమె 1942 నుండి 1948 వరకు ఎనిమిది చిత్రాలలో నటించారు. 1942లో లతాజీ తండ్రి విచారకరమైన మరణం కారణంగా కుటుంబ పోష‌ణ భారం త‌న‌పైనే ప‌డింది.
లత తన మొదటి పాటను 1942లో మరాఠీ చిత్రం కితి హసల్ కోసం రికార్డ్ చేసారు కానీ అది విడుదల కాలేదు. `మహల్` (1949) చిత్రంలోని `ఆయేగా ఆనేవాలా` పాట ఆమెకు ఆకాశమంత పాపులారిటీ తెచ్చిపెట్టింది. ఆ త‌ర్వాత ఆమె వెనక్కి తిరిగి చూసుకోలేదు. లతా మంగేష్కర్ తొలిసారిగా 1955లో రామ్ రామ్ పవనే అనే మరాఠీ చిత్రానికి సంగీతం అందించారు. అయితే 1960లలో ఆమె ఆనంద్ ఘన్ అనే మారుపేరుతో అనేక మరాఠీ చిత్రాలకు సంగీతం అందించారు. 27 జనవరి 1963న న్యూఢిల్లీలోని రామ్‌లీలా మైదాన్ లో లతా రచించిన దేశభక్తి గీతం ఏ మేరే వతన్ కే లోగాన్ ప్రధానమంత్రి జవహర్ లాల్ నెహ్రూను కంటతడి పెట్టించింది. ఈ పాట 1962 యుద్ధంలో ప్రాణాలు కోల్పోయిన సైనికులకు అంకితమిచ్చారు. ఆమె తనను కన్నీళ్లతో కదిలించిందని పండిట్ జీ స్పష్టంగా చెప్పారు.
1974లో లండన్ లోని రాయల్ ఆల్బర్ట్ హాల్‌లో ప్రదర్శన ఇచ్చిన మొదటి భారతీయురాలు ల‌తాజీనే. న‌టి సైరా బానుకి తన వాయిస్ బాగా సూట్ అవుతుందని లతా దీదీ నమ్ముతారు. గాయని సంగీత దర్శకుడు గులాం హైదర్ ని తన గాడ్ ఫాదర్ గా పరిగణిస్తారు లతాజీ. ఎందుకంటే గులాం లత ప్రతిభపై పూర్తి విశ్వాసం చూపించారు. లతా మంగేష్కర్ నిరసన వ‌ల్ల‌నే 1959లో ఫిల్మ్ ఫేర్ అవార్డ్స్ లో ఉత్తమ నేపథ్య గాయని వర్గం ప్రవేశపెట్టారు. పోరాటంతో గాయ‌నీమ‌ణుల‌కు గుర్తింపు తెచ్చారు.
రాజ్ కపూర్ మాస్టర్ పీస్ సత్యం శివం సుందరం (1978) కి లతా మంగేష్కర్ జీవితం నుంచి స్ఫూర్తి పొందినట్లు చెప్పారు. ఆమెను సినిమాలో నటింపజేయాలని కూడా అనుకున్నాడు. ఆమె 1999లో రాజ్యసభ సభ్యురాలుగా కూడా నామినేట్ చేయబడింది. ఆమె పదవీకాలం 2006లో ముగిసింది. అయినప్పటికీ ఆమె సమావేశాలకు హాజరు కాకపోవడంపై ర‌క‌ర‌కాలుగా విమర్శలు వచ్చాయి. పార్లమెంటుకు గైర్హాజర‌వ్వ‌డానికి అనారోగ్యం కార‌ణ‌మ‌ని తెలిపారు. లతా దీదీ తన ఎంపీ సేవల కోసం ఢిల్లీలో ఒక్క పైసా లేదా జీతం లేదా ఇల్లు కానీ తీసుకోలేదు.
లతా మంగేష్కర్భారతదేశంలో ఇప్పటివరకు ఉన్న లెజెండ్స్ లోనే గొప్ప మహిళా గాయనిగా గౌరవం గుర్తింపు ద‌క్కించుకున్నారు. అర్ధ శతాబ్దంలో 35కి పైగా భారతీయ భాషల్లో పాడారు. ప్రపంచంలో అత్యధిక సంఖ్యలో పాటలు పాడినందుకు లతా మంగేష్కర్ పేరు 1974లో తొలిసారిగా గిన్నిస్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ లో చోటు సంపాదించుకుంది. దాదాపు 25000 పాటలు పాడిన ఘనత ఆమె సొంతం. 1999లో లతా మంగేష్కర్ పేరు మీదుగా లతా యూ డి పర్ఫమ్ అనే పెర్ఫ్యూమ్ ని లాంచ్ చేశారు. లతా మంగేష్కర్ వెయ్యికి పైగా హిందీ పాటలు.. 36 ప్రాంతీయ చిత్రాలకు 5000 పాటలకు తన గాత్రాన్ని అందించారు.